This article is an attempt to trace and explain the basis for the word ’Karnataka’ in ’Karnataka Shastriya Sangeetha’ or ’Carnatic (surprisingly, but understandably not Karnataka!) Classical Music’. In doing so, it draws largely from the works of the late kannada scholar and philosopher Dr. D.V. Gundappa (1887-1975) and from the internet (Wikipedia). The main argument here is that the usage of the word ’Carnatic’ indeed stems from the fundamental contributions of ’Kannadigas’ (speakers of the Kannada language and inhabitants of the state of Karnataka) to the evolution, development and the eventual structural maturity of Carnatic classical music.
In earlier times, sangeeta shaastra followed the ``Guru-Shishya'' tradition, and there did not exist any written text. Initially, classical music began as abhyasa, and it was only later that shaastras were formed. It is estimated that only during the period of Bharatamuni (300 BC) were the theories of sangeeta first documented. It was termed as ``Naatya Shaastra''. For a considerable period of time it was the only authoritative treatise (PramaaNa Grantha) for the whole of India. After that, growth of classical music occurred independently across different parts of India in different forms.
In South India, around 1200 AD, that is around 800 years ago, a scholar by name ``Shaarjnadeva'' wrote a treatise ''Sangeeta Ratnakara''. This is considered to be the first documented work on South Indian classical music. He hailed from Devagiri (which is now Daulatabad, a province of AP). This region was part of the then ‘Karnataka desha’ (majority of Karnataka Desha is currently Karnataka state). Later, South Indian classical music obtained a well-defined structure (nirdishta roopa) through the works of Maadhava and VidhyaraNya (1350 AD), who were also ministers of the Vijayanagara Empire, and Heads of the Shringeri Mutt. They strengthened the sangeeta shaastras ( sangeeta shaastra pravartane) through their ``Sangeeta Saara''. Incidentally, both of them were from Karnataka (desha?) and kannadigas.
They were followed by Shivayogis (1500), Purandara daasa (1550) (who is also known as the Pitamaha of Karnataka shaastriya sangeeta) and other daasas. All of them were from Karnataka. After them, around 1650 AD South Indian classical music got a new lease of life from Govinda Deekshit. Even Govinda Deekshit was from Karnataka. He was a minister in the court of King Achyuta Nayaka of Tanjavore. He wrote ``Sangeeta Sudha''. In his ``Sangeeta Sudha'' there are plenty of references to ``Sangeeta Saara'' by Maadhava-VidhyaraNya. His son was the renowned Venkata Mukhi, who wrote ``ChaturdanDee Prakaashika'', which even today is recognized as a novel work. From a grammatical standpoint, ``ChaturdanDee Prakaashika'' is to sangeeta just as ``PaaNini'' is to Sanskrit.
Around 150 years after Venkata Mukhi, arrived two of the Divine Trinity- Tyagaraaja, and Muttu Swamy Deekshit. It is very crucial to note that both of them followed the Shaastra Paddati set by Venkata Mukhi. During the time of VidhyaraNaya there were 15 meLakarta raagas, which became 22 during the time of Venkata Mukhi. Even in today's classification of raagas, these 22 meLakarta ragas act as a base. Apart from the above mentioned theorists, others such as kallinatha, raamaamaatya, somanatha, etc, have contributed much to the development of South Indian classical music. Majority of them, if not all, were from Karnataka.
In conclusion, starting from Shaarjnadeva to Venkata Mukhi, (which covers a period of over 650 years) scholars/musicians from Karnataka have elaborated on and developed theories for South Indian classical music. So, in the light of their contribution to the development of this musical system, it was named as ``Karnataka Shaastriya Sangeeta''. Last but not the least, the terms that are used in sangeeta shaastra : THaaya, Ela, Ovi, KaivaaDa, etc, strengthen the relationship between Kannada and Karnataka Shaastriya Sangeeta.
A point to ponder: If we can divide people in the field of classical music into: Shaastra (theory) Kartaas, Lakshya (aesthetics) Kartaas and Prayoga (experiment) Kartaas, artists from Karnataka, Andhra and TamiLnaadu will occupy those positions respectively. It is also interesting to know that only ``prayoga kartaas'' will perform for the masses. So, it is no surprise that ``TamiLians'' are more popular in Karnaataka Shaastriya Sangeeta.
Saturday, August 30, 2008
Sunday, August 24, 2008
ನೈಜಗುಣ
ಸ್ವಭಾವಸಿದ್ಧವಾಗಿ, ಹುಟ್ಟಿನಿಂದಲೇ ಬಂದಿರುವ ಗುಣ.
ಗೀತಾವಾಕ್ಯ: ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಏನೇನು ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆಯೋ (ಆಕಾರ ಅಥವಾ ಕ್ರಿಯೆ ಎಂಥದ್ದಾದರಾಗಲಿ) ಅದಕ್ಕೆಲ್ಲ ಮೊದಲ ತಾಯಿ ಪ್ರಕೃತಿ : ಮೊದಲ ತಂದೆ ಈಶ್ವರ ಅಥವಾ ಪುರುಷ. ಅವರೇ ಆದಿ ದಂಪತಿಗಳು. ಆ ದಂಪತಿಗಳಿಬ್ಬರು ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾದ ಇಬ್ಬರೆ ಅಥವಾ ಒಬ್ಬರೆಯೇ? - ಇದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಶ್ನೆ ಇದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರ ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಇದೆ - ಇದನ್ನು ಮುಂದಿನ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ನೋಡೋಣ.
ಈ ಇಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸ್ವರೂಪ, ಈ ಅಂಕಣದ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾದದ್ದು.
ಸತ್ವ, ರಜಸ್ಸು, ತಮಸ್ಸು - ಈ ಗುಣಗಳು ಪ್ರಕೃತಿಯಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದುದಾಗಿ, ದೇಹಿಯಾದ ಆತ್ಮನು ಅವಿಕಾರ್ಯನಾಗಿದ್ದರೂ ಅವನನ್ನು ದೇಹದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಹಾಕುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಅವಿಕಾರ್ಯನು ವಿಕೃತನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಅವಿಕಾರ್ಯವಾದ ವಸ್ತುವಿಗೆ ವಿಕಾರ ತರುವುದು ಪ್ರಕೃತಿಯ ತ್ರಿಗುಣ ಮಹಿಮೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಪ್ರಪಂಚವು "ಪಂಚಭೂತಾತ್ಮಕ" ಅನ್ನುವುದಕ್ಕಿಂತ ಪ್ರಪಂಚ ಬಂಧನವು "ತ್ರಿಗುಣಾತ್ಮಕ" ಎನ್ನುವುದು ಸೂಕ್ತ.
ಗುಣ ಎಂದರೆ ಏನು?: ಒಂದು ವಸ್ತುವಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಾವ ಸಹಜ ಶಕ್ತಿಯು (ನೈಜ ಲಕ್ಷಣ), ಆ ವಸ್ತುವಿಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ವಸ್ತುವಿನೊಡನೆ ಸ್ನೇಹ/ವೈರ ಸಂಭಂಧವನ್ನೂ ಉಂಟುಮಾಡಬಲ್ಲದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆಯೋ ಆ ಶಕ್ತಿಯು (ಅಥವಾ ಲಕ್ಷಣ) ಆ ವಸ್ತುವಿನ ಗುಣವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಒಬ್ಬ ಪ್ರತಿಯೋಗಿ (couterpart) ಯನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಗುಣ ಸದ್ವಿತೀಯವಾದದ್ದು. ಗುಣದಿಂದ ಜಗತ್ತು, ಸಂಸಾರ. ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಗುಣ ಉಂಟೋ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಪ್ರಪಂಚ ಉಂಟು. ಗುಣಾತೀತನಾದವನು ಪ್ರಪಂಚಾತೀತನಾಗಬಲ್ಲನು.
ಗುಣ ಎಂಬುದು ಸಹಜ ಪ್ರವೃತ್ತಿ (ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಸ್ವತ: ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ, ಅಥವಾ ಪ್ರೇರಣೆ, ಅಥವಾ ವಾಸನೆ). ಇದಕ್ಕೆ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಸಮಂಜಸ ಪದಗಳು - Impulse or propensity.
Let us consider vasanas, denoted as V, of a Jeevi, J, at his Nth birth (or Nth form) as: V_JN.
This V of a Jeevi J at his every birth N (or every form, N → ∞) interacts with other Jeevis, and undergoes modifications – positive or negative and result in a newly formed vasana denoted as V_JN+1
V_JN ↔ { V_J1A, V_J2B, … V_JxC } → V_JN+1 ( A, B, C → ∞ and x = any finite value)
This newly formed vasana (V_JN+1 ) will be carried as an input for the next birth.
ಗುಣಗಳು ಮೂರೆಂಬುದು ತತ್ವದ ಮಾತು, ಹಾಗು, ಗುಣಗಳು ಬೆರೆತೇ ಇರಬೇಕು, ಹಾಗು ವಿಷಮದಲ್ಲಿರಬೇಕು. ಹೀಗಿರುವಾಗ ವಿವೇಕಿಯು ಮಾಡಬೇಕಾದದ್ದು: ಸತ್ವಗುಣದ ಉತ್ಕರ್ಷ ಸಾಧನೆ. ಅಂದರೆ, ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಸತ್ವಾಂಶ ಹೆಚ್ಚುವಂತೆಯೂ ಅದರೊಡನೆ ರಜಸ್ಸಿನ ಅಂಶವು ತಮಸ್ಸಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬೇರೆಯುವಂತೆಯೂ ತನ್ನಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಅಳವಡಿಸಬೇಕು!.
ತ್ರಿಗುಣ ಸ್ವರೂಪ ಭೇಧ:
ಸತ್ವ: ಸ್ವಭಾವ:ನಿರ್ಮಲ; ಲಕ್ಷಣ:ಪ್ರಕಾಶ; ಕಾರ್ಯ:ಜ್ಞಾನ; ಫಲ: ಸುಖ; ಪರಿಣಾಮ: ಶಾಂತಿ
ರಜಸ್ಸು: ಸ್ವಭಾವ:ಕಾಮ,ಕ್ರೋಧ; ಲಕ್ಷಣ:ಅತಿರೇಕ, ಆವೇಶ; ಕಾರ್ಯ:ಕರ್ಮ ಪ್ರವೃತ್ತಿ; ಫಲ: ತೃಶ್ಣೆ, ಉಧ್ವೇಗ; ಪರಿಣಾಮ: ಪರಿಭ್ರಮಣೆ
ತಮಸ್ಸು: ಸ್ವಭಾವ:ಮೋಹ ; ಲಕ್ಷಣ:ಅಪ್ರವೃತ್ತಿ ; ಕಾರ್ಯ:ಅಜ್ಞಾನ; ಫಲ: ಪ್ರಮಾದ, ಆಲಸ್ಯ ; ಪರಿಣಾಮ: ದುಃಖ
ತ್ರಿಗುಣಗಳನ್ನು ಮೀರಬೇಕು: ಇದು ಗೀತೆಯ ಉಪದೇಶ.
ಆ ಮೀರುವುದೆಂಬುದೂ ಒಂದು ಗುಣದಿಂದ ಅಲ್ಲವೇ? ಅದೆಂಥ ಗುಣ?
ಉತ್ತರ: ಸತ್ವಗುಣ.
ಸತ್ವ ಎರಡು ವಿಧ: ಒಂದು ರಜಸ್ಸು ತಮಸ್ಸುಗಳೊಡನೆ ಬೆರೆತುಕೊಂಡಿರುವುದು (ಮಿಶ್ರ ಸತ್ವ); ಇನ್ನೊಂದು ಅವೆರಡರ ಸಹವಾಸವೇ ಇಲ್ಲದೆ ತಾನೆ ತಾನಾಗಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿರುವುದು (ಶುದ್ದಸತ್ವ). ಮಿಶ್ರ ಸತ್ವವನ್ನು ವಿಶ್ರಿತಾಂಶಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಿ ಶುದ್ದಗೊಳಿಸಿ ಬಲಪಡಿಸಿದಾಗ ಅದು ಮುಕ್ತಿಗೆ ದಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಶುದ್ದಸತ್ವದ ರೂಪ
ಶುದ್ದಸತ್ವದ ರೂಪ:
ಸಾತ್ವಿಕ ಕರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯನ್ನಿರಿಸುವುದು ಜೀವೂನ್ನತಿ, ಹಾಗು ತ್ರಿಗುಣಗಳ ಧಮನಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗ. ಶ್ರದ್ಧೆ ಬುದ್ಧಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ, ಬುದ್ಧಿ ಶ್ರದ್ಧೆಗೆ ಶಕ್ತಿ . ಬುದ್ಧಿ-ಶ್ರದ್ದೆ ಐಕ್ಯವೇ ಸಿದ್ಧಿ.
೧. ತ್ರಿಗುಣಗಳು ಜೀವವನ್ನು ಬಂಧಿಸಿಹುವು ಎಂಬುದನ್ನೂ ಸದಾ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿರಿಸಬೇಕು.
೨. ಯಾವ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಬುದ್ದಿ-ಪ್ರಯೋಗ, ಯಾವ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರ-ಪ್ರಯೋಗ ಎಂಬುದನ್ನೂ ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕು.
೩. ನಾವು ಯಾವುದರಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಅಥವಾ ಶ್ರದ್ದೆಯನ್ನಿದುವಾಗ ಬುದ್ದಿ-ಜಾಗರೂಕತೆ ಇರಬೇಕು. ನಮ್ಮ ಶ್ರದ್ಧೆಯಂತೆ ನಾವು.
೪. ಮಾಡುವ "ಸತ್" ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಡಬೇಕು. ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಯಾವ ವಾಕ್ಕು, ಗ್ರಂಥ, ಪ್ರಯತ್ನ, - ಭಗವತ್ ಪ್ರಯುಕ್ತವಾದುದ್ದೂ , ಪೂಜಾರ್ಹವೋ, ಪವಿತ್ರವೋ, ಅದೆಲ್ಲ "ಓಂ ತತ್, ಸತ್" ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದು. "ಓಂತತ್ಸತ್" ಪದವು ಎಲ್ಲ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದಲೂ ಶದ್ಧಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಆದದ್ದರಿಂದ ಸತ್ಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆ ಇಡಬೇಕು ಎನ್ನುವುದನ್ನು "ಓಂತತ್ಸತ್" ಪದವು ಸಾರುತ್ತದೆ.
ಗೀತಾವಾಕ್ಯ: ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಏನೇನು ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆಯೋ (ಆಕಾರ ಅಥವಾ ಕ್ರಿಯೆ ಎಂಥದ್ದಾದರಾಗಲಿ) ಅದಕ್ಕೆಲ್ಲ ಮೊದಲ ತಾಯಿ ಪ್ರಕೃತಿ : ಮೊದಲ ತಂದೆ ಈಶ್ವರ ಅಥವಾ ಪುರುಷ. ಅವರೇ ಆದಿ ದಂಪತಿಗಳು. ಆ ದಂಪತಿಗಳಿಬ್ಬರು ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾದ ಇಬ್ಬರೆ ಅಥವಾ ಒಬ್ಬರೆಯೇ? - ಇದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಶ್ನೆ ಇದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರ ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ ಇದೆ - ಇದನ್ನು ಮುಂದಿನ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ನೋಡೋಣ.
ಈ ಇಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸ್ವರೂಪ, ಈ ಅಂಕಣದ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾದದ್ದು.
ಸತ್ವ, ರಜಸ್ಸು, ತಮಸ್ಸು - ಈ ಗುಣಗಳು ಪ್ರಕೃತಿಯಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದುದಾಗಿ, ದೇಹಿಯಾದ ಆತ್ಮನು ಅವಿಕಾರ್ಯನಾಗಿದ್ದರೂ ಅವನನ್ನು ದೇಹದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಹಾಕುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಅವಿಕಾರ್ಯನು ವಿಕೃತನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಅವಿಕಾರ್ಯವಾದ ವಸ್ತುವಿಗೆ ವಿಕಾರ ತರುವುದು ಪ್ರಕೃತಿಯ ತ್ರಿಗುಣ ಮಹಿಮೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಪ್ರಪಂಚವು "ಪಂಚಭೂತಾತ್ಮಕ" ಅನ್ನುವುದಕ್ಕಿಂತ ಪ್ರಪಂಚ ಬಂಧನವು "ತ್ರಿಗುಣಾತ್ಮಕ" ಎನ್ನುವುದು ಸೂಕ್ತ.
ಗುಣ ಎಂದರೆ ಏನು?: ಒಂದು ವಸ್ತುವಿನಲ್ಲಿರುವ ಯಾವ ಸಹಜ ಶಕ್ತಿಯು (ನೈಜ ಲಕ್ಷಣ), ಆ ವಸ್ತುವಿಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ವಸ್ತುವಿನೊಡನೆ ಸ್ನೇಹ/ವೈರ ಸಂಭಂಧವನ್ನೂ ಉಂಟುಮಾಡಬಲ್ಲದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆಯೋ ಆ ಶಕ್ತಿಯು (ಅಥವಾ ಲಕ್ಷಣ) ಆ ವಸ್ತುವಿನ ಗುಣವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಒಬ್ಬ ಪ್ರತಿಯೋಗಿ (couterpart) ಯನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಗುಣ ಸದ್ವಿತೀಯವಾದದ್ದು. ಗುಣದಿಂದ ಜಗತ್ತು, ಸಂಸಾರ. ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಗುಣ ಉಂಟೋ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಪ್ರಪಂಚ ಉಂಟು. ಗುಣಾತೀತನಾದವನು ಪ್ರಪಂಚಾತೀತನಾಗಬಲ್ಲನು.
ಗುಣ ಎಂಬುದು ಸಹಜ ಪ್ರವೃತ್ತಿ (ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಸ್ವತ: ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ, ಅಥವಾ ಪ್ರೇರಣೆ, ಅಥವಾ ವಾಸನೆ). ಇದಕ್ಕೆ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಸಮಂಜಸ ಪದಗಳು - Impulse or propensity.
Let us consider vasanas, denoted as V, of a Jeevi, J, at his Nth birth (or Nth form) as: V_JN.
This V of a Jeevi J at his every birth N (or every form, N → ∞) interacts with other Jeevis, and undergoes modifications – positive or negative and result in a newly formed vasana denoted as V_JN+1
V_JN ↔ { V_J1A, V_J2B, … V_JxC } → V_JN+1 ( A, B, C → ∞ and x = any finite value)
This newly formed vasana (V_JN+1 ) will be carried as an input for the next birth.
ಗುಣಗಳು ಮೂರೆಂಬುದು ತತ್ವದ ಮಾತು, ಹಾಗು, ಗುಣಗಳು ಬೆರೆತೇ ಇರಬೇಕು, ಹಾಗು ವಿಷಮದಲ್ಲಿರಬೇಕು. ಹೀಗಿರುವಾಗ ವಿವೇಕಿಯು ಮಾಡಬೇಕಾದದ್ದು: ಸತ್ವಗುಣದ ಉತ್ಕರ್ಷ ಸಾಧನೆ. ಅಂದರೆ, ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಸತ್ವಾಂಶ ಹೆಚ್ಚುವಂತೆಯೂ ಅದರೊಡನೆ ರಜಸ್ಸಿನ ಅಂಶವು ತಮಸ್ಸಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬೇರೆಯುವಂತೆಯೂ ತನ್ನಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಅಳವಡಿಸಬೇಕು!.
ತ್ರಿಗುಣ ಸ್ವರೂಪ ಭೇಧ:
ಸತ್ವ: ಸ್ವಭಾವ:ನಿರ್ಮಲ; ಲಕ್ಷಣ:ಪ್ರಕಾಶ; ಕಾರ್ಯ:ಜ್ಞಾನ; ಫಲ: ಸುಖ; ಪರಿಣಾಮ: ಶಾಂತಿ
ರಜಸ್ಸು: ಸ್ವಭಾವ:ಕಾಮ,ಕ್ರೋಧ; ಲಕ್ಷಣ:ಅತಿರೇಕ, ಆವೇಶ; ಕಾರ್ಯ:ಕರ್ಮ ಪ್ರವೃತ್ತಿ; ಫಲ: ತೃಶ್ಣೆ, ಉಧ್ವೇಗ; ಪರಿಣಾಮ: ಪರಿಭ್ರಮಣೆ
ತಮಸ್ಸು: ಸ್ವಭಾವ:ಮೋಹ ; ಲಕ್ಷಣ:ಅಪ್ರವೃತ್ತಿ ; ಕಾರ್ಯ:ಅಜ್ಞಾನ; ಫಲ: ಪ್ರಮಾದ, ಆಲಸ್ಯ ; ಪರಿಣಾಮ: ದುಃಖ
ತ್ರಿಗುಣಗಳನ್ನು ಮೀರಬೇಕು: ಇದು ಗೀತೆಯ ಉಪದೇಶ.
ಆ ಮೀರುವುದೆಂಬುದೂ ಒಂದು ಗುಣದಿಂದ ಅಲ್ಲವೇ? ಅದೆಂಥ ಗುಣ?
ಉತ್ತರ: ಸತ್ವಗುಣ.
ಸತ್ವ ಎರಡು ವಿಧ: ಒಂದು ರಜಸ್ಸು ತಮಸ್ಸುಗಳೊಡನೆ ಬೆರೆತುಕೊಂಡಿರುವುದು (ಮಿಶ್ರ ಸತ್ವ); ಇನ್ನೊಂದು ಅವೆರಡರ ಸಹವಾಸವೇ ಇಲ್ಲದೆ ತಾನೆ ತಾನಾಗಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿರುವುದು (ಶುದ್ದಸತ್ವ). ಮಿಶ್ರ ಸತ್ವವನ್ನು ವಿಶ್ರಿತಾಂಶಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಿ ಶುದ್ದಗೊಳಿಸಿ ಬಲಪಡಿಸಿದಾಗ ಅದು ಮುಕ್ತಿಗೆ ದಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಶುದ್ದಸತ್ವದ ರೂಪ
ಶುದ್ದಸತ್ವದ ರೂಪ:
ಸಾತ್ವಿಕ ಕರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯನ್ನಿರಿಸುವುದು ಜೀವೂನ್ನತಿ, ಹಾಗು ತ್ರಿಗುಣಗಳ ಧಮನಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗ. ಶ್ರದ್ಧೆ ಬುದ್ಧಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ, ಬುದ್ಧಿ ಶ್ರದ್ಧೆಗೆ ಶಕ್ತಿ . ಬುದ್ಧಿ-ಶ್ರದ್ದೆ ಐಕ್ಯವೇ ಸಿದ್ಧಿ.
೧. ತ್ರಿಗುಣಗಳು ಜೀವವನ್ನು ಬಂಧಿಸಿಹುವು ಎಂಬುದನ್ನೂ ಸದಾ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿರಿಸಬೇಕು.
೨. ಯಾವ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಬುದ್ದಿ-ಪ್ರಯೋಗ, ಯಾವ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರ-ಪ್ರಯೋಗ ಎಂಬುದನ್ನೂ ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕು.
೩. ನಾವು ಯಾವುದರಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಅಥವಾ ಶ್ರದ್ದೆಯನ್ನಿದುವಾಗ ಬುದ್ದಿ-ಜಾಗರೂಕತೆ ಇರಬೇಕು. ನಮ್ಮ ಶ್ರದ್ಧೆಯಂತೆ ನಾವು.
೪. ಮಾಡುವ "ಸತ್" ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಡಬೇಕು. ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಯಾವ ವಾಕ್ಕು, ಗ್ರಂಥ, ಪ್ರಯತ್ನ, - ಭಗವತ್ ಪ್ರಯುಕ್ತವಾದುದ್ದೂ , ಪೂಜಾರ್ಹವೋ, ಪವಿತ್ರವೋ, ಅದೆಲ್ಲ "ಓಂ ತತ್, ಸತ್" ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದು. "ಓಂತತ್ಸತ್" ಪದವು ಎಲ್ಲ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದಲೂ ಶದ್ಧಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಆದದ್ದರಿಂದ ಸತ್ಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರದ್ಧೆ ಇಡಬೇಕು ಎನ್ನುವುದನ್ನು "ಓಂತತ್ಸತ್" ಪದವು ಸಾರುತ್ತದೆ.
Friday, August 1, 2008
ನನ್ನ "ಅಗ್ಗದ" ಅನಿಸಿಕೆಗಳು, ಅನುಭವಗಳು
ಮೋಡಿಯಲಿ ಜೀವನದಿ ಒಂದಾಗಿ
ಜೋಡಿ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿ ನಲಿದು
ನೋಡಿರ್ಪ ಜಾಗಗಳ ನಾವ್ ನೆನೆದು
ಕೂಡಿ ನಲಿಯಲು ಬಾಳ್ ಸ್ವರ್ಗ - ***
ಸಾಗಿದೆ ನಿಮ್ಮ ಪಯಣ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಕಳೆದು
ಮಾಗಿದೆ ನವರಸಗಳ ಭಾವನೆಗಳಲಿ ಮಿಂದು
ನೀಗಿ ಸ್ವತ್ವದಾಷೆಯನು, ನವೋತ್ಸಾಹ ತುಂಬಲಿ
ಸಾಗಲು ಇನ್ನಿಪ್ಪತ್ತೈದು - ***
ನಿಮ್ಮ ನೀವ್ ತಿದ್ದಿಕೊಳಿ , ಪರರ ತಿದ್ದುವುದಿರಲಿ
ನಮುಚಿತವ ಮರೆಯದಿರಿ ಯತ್ನದಲಿ
ವ್ಯಾಮೋಹವಿಲ್ಲದ ಪ್ರೇಮ ಜೀವನದಿ ತುಂಬಿರೆ
ನಿಮಗೆ ಬಾಳ್ ಕಡಿದಲ್ಲ - ***
ತ್ಯಜಿಸಿ ತವರೂರ ಸಂಸಾರಿಯಾಗಿ, ಜೀವನದಿ
ಭುಜಿಸಿ ಮುಗ್ಧರಾಗದೆ ಭುಜಿಸಲಿಹುದನು
ಸಾಜಗಳ ಕೊಲ್ಲದೆ ಮಿತಿಯನರಿತು
ರಾಜಯೋಗವ ಭುಜಿಸಿದೆವೋ ನಾವ್ - ***
ಬೆಳೆಸಳನ್ಯೋನ್ಯ ಸಂಬಂಧ ಶ್ರಮಿಸಿದೆವು
ಕೆಲಭಾರಗಳ ವಹಿಸಿ ಕೆಲನೋವುಗಳ ಸಹಿಸಿ
ತಳಹದಿಯ ಒಡೆದೆವು ತಿದ್ದಿಕೆಯಲಿ ದುಡುಕಿ
ಫಲವಿದು ಸೋಗದರಿಸಿಕೆಯಲಿ - ***
ಕರಗಿ ತಿಳಿಯಾಯಿತು ಜೀವ ಬದುಕಿನುರಿಯಲಿ
ಮರೆತು ಯತ್ನವ ಲೋಪವೆಸಾಗಿ ಬಳಲಿದೆನು
ನರಕವ ಮನದಿ ನಿಲಿಸೆ ನಷ್ಟವಾರಿಗೋ ಮರುಳೆ
ಗುರುತನವ ತಾಳದಿರು - ***
ಮುಟ್ಟಲೆಂದು ತುದಿಯ ಜಿಗಿಯುತಲಿರುವುದು
ಮುಟ್ಟುವುದು ಎಲ್ಲೋ ಮಧ್ಯದಲಿ
ಪಟ್ಟು ತೃಪ್ತಿಯ ಜಿಗಿದೆನೆಂದು , ಅಳತೆಯಮರೆತು
ಕೊಟ್ಟ ಎತ್ತರವ ಬಳಸೋ - ***
ಕೊರತೆಯುಂಟು ಜಿಗಿಯುವನಲೋ, ಜಿಗಿತದಲೋ
ಅರಿತನದನು ಮತ್ತೆ ಜಿಗಿಯುವುದ ಕಾಣೋ
ಮರೆತು ನೀ ಅಳತೆಯ, ಯತ್ನವ ಬಿಡದಿರು
ಇರುವತನಕ ಮುಗ್ಧನಾಗದಿರು - ***
ದೃಷ್ಟ ಜೀವನ ಚಲಿಸುವ ಬಮ್ದಿಯಾದರೆ
ಕಷ್ಟದ ಒಂಟಿತನ ಗಾಳಿ ತೆಗೆದಂತೆ
ಇಷ್ಟರು, ನೆಂಟರು ನೂಕಲು ಸಹಕರಿಸುವರು
ನಷ್ಟ ಆ ಜೀವನ , ಬರೀ ನೂಕುವುದಾದರೆ - ***
ತನಗಿಂತ ಹಿರಿದಾದೊದ್ದಂಶ, ಕಿರಿದಾದೊದ್ದಂಶ
ಮನ ಕುಣಿಯುವುದು ಹಿರಿ-ಕಿರಿಗಳ ನೆನೆದು
ಉನ್ನತದಿ ನಿಂತು ನೋಡು ಈ ದ್ವಂದ್ವಗಳ
ನಿನ್ನ ಪ್ರತಿಭೆಯ ನೀ ವಿಕಸಿಸೋ - ***
ಹಳೆದನ್ನು ನೆನೆದು , ಹೊಸತನ್ನು ಮರೆಯುವುದು
ಘಳಿಗೆಗಳ ಎದಿರುನೋಡುವುದು , ಕ್ಷಣಗಳ ಸವಿಯದೆ
ಬಾಳ್ವೆ ಹೊಸಜಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂಟಿಯಾಗಿ
ತಾಳ್ಮೆ ಬೆಳೆಸುವುದು ನಿನ್ನಲ್ಲಿ - ***
ಜೋಡಿ ಹಕ್ಕಿಗಳಾಗಿ ನಲಿದು
ನೋಡಿರ್ಪ ಜಾಗಗಳ ನಾವ್ ನೆನೆದು
ಕೂಡಿ ನಲಿಯಲು ಬಾಳ್ ಸ್ವರ್ಗ - ***
ಸಾಗಿದೆ ನಿಮ್ಮ ಪಯಣ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಕಳೆದು
ಮಾಗಿದೆ ನವರಸಗಳ ಭಾವನೆಗಳಲಿ ಮಿಂದು
ನೀಗಿ ಸ್ವತ್ವದಾಷೆಯನು, ನವೋತ್ಸಾಹ ತುಂಬಲಿ
ಸಾಗಲು ಇನ್ನಿಪ್ಪತ್ತೈದು - ***
ನಿಮ್ಮ ನೀವ್ ತಿದ್ದಿಕೊಳಿ , ಪರರ ತಿದ್ದುವುದಿರಲಿ
ನಮುಚಿತವ ಮರೆಯದಿರಿ ಯತ್ನದಲಿ
ವ್ಯಾಮೋಹವಿಲ್ಲದ ಪ್ರೇಮ ಜೀವನದಿ ತುಂಬಿರೆ
ನಿಮಗೆ ಬಾಳ್ ಕಡಿದಲ್ಲ - ***
ತ್ಯಜಿಸಿ ತವರೂರ ಸಂಸಾರಿಯಾಗಿ, ಜೀವನದಿ
ಭುಜಿಸಿ ಮುಗ್ಧರಾಗದೆ ಭುಜಿಸಲಿಹುದನು
ಸಾಜಗಳ ಕೊಲ್ಲದೆ ಮಿತಿಯನರಿತು
ರಾಜಯೋಗವ ಭುಜಿಸಿದೆವೋ ನಾವ್ - ***
ಬೆಳೆಸಳನ್ಯೋನ್ಯ ಸಂಬಂಧ ಶ್ರಮಿಸಿದೆವು
ಕೆಲಭಾರಗಳ ವಹಿಸಿ ಕೆಲನೋವುಗಳ ಸಹಿಸಿ
ತಳಹದಿಯ ಒಡೆದೆವು ತಿದ್ದಿಕೆಯಲಿ ದುಡುಕಿ
ಫಲವಿದು ಸೋಗದರಿಸಿಕೆಯಲಿ - ***
ಕರಗಿ ತಿಳಿಯಾಯಿತು ಜೀವ ಬದುಕಿನುರಿಯಲಿ
ಮರೆತು ಯತ್ನವ ಲೋಪವೆಸಾಗಿ ಬಳಲಿದೆನು
ನರಕವ ಮನದಿ ನಿಲಿಸೆ ನಷ್ಟವಾರಿಗೋ ಮರುಳೆ
ಗುರುತನವ ತಾಳದಿರು - ***
ಮುಟ್ಟಲೆಂದು ತುದಿಯ ಜಿಗಿಯುತಲಿರುವುದು
ಮುಟ್ಟುವುದು ಎಲ್ಲೋ ಮಧ್ಯದಲಿ
ಪಟ್ಟು ತೃಪ್ತಿಯ ಜಿಗಿದೆನೆಂದು , ಅಳತೆಯಮರೆತು
ಕೊಟ್ಟ ಎತ್ತರವ ಬಳಸೋ - ***
ಕೊರತೆಯುಂಟು ಜಿಗಿಯುವನಲೋ, ಜಿಗಿತದಲೋ
ಅರಿತನದನು ಮತ್ತೆ ಜಿಗಿಯುವುದ ಕಾಣೋ
ಮರೆತು ನೀ ಅಳತೆಯ, ಯತ್ನವ ಬಿಡದಿರು
ಇರುವತನಕ ಮುಗ್ಧನಾಗದಿರು - ***
ದೃಷ್ಟ ಜೀವನ ಚಲಿಸುವ ಬಮ್ದಿಯಾದರೆ
ಕಷ್ಟದ ಒಂಟಿತನ ಗಾಳಿ ತೆಗೆದಂತೆ
ಇಷ್ಟರು, ನೆಂಟರು ನೂಕಲು ಸಹಕರಿಸುವರು
ನಷ್ಟ ಆ ಜೀವನ , ಬರೀ ನೂಕುವುದಾದರೆ - ***
ತನಗಿಂತ ಹಿರಿದಾದೊದ್ದಂಶ, ಕಿರಿದಾದೊದ್ದಂಶ
ಮನ ಕುಣಿಯುವುದು ಹಿರಿ-ಕಿರಿಗಳ ನೆನೆದು
ಉನ್ನತದಿ ನಿಂತು ನೋಡು ಈ ದ್ವಂದ್ವಗಳ
ನಿನ್ನ ಪ್ರತಿಭೆಯ ನೀ ವಿಕಸಿಸೋ - ***
ಹಳೆದನ್ನು ನೆನೆದು , ಹೊಸತನ್ನು ಮರೆಯುವುದು
ಘಳಿಗೆಗಳ ಎದಿರುನೋಡುವುದು , ಕ್ಷಣಗಳ ಸವಿಯದೆ
ಬಾಳ್ವೆ ಹೊಸಜಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂಟಿಯಾಗಿ
ತಾಳ್ಮೆ ಬೆಳೆಸುವುದು ನಿನ್ನಲ್ಲಿ - ***
Saturday, February 9, 2008
Samataa Tatva vichaara
“ಸಮ” ಎಂಬ ಪದವು ಅತ್ಯಂತ ದುರುಪಯೋಗವಾಗಿರುವ ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಸಮತೆ ಎಂದರೆ ಯಾವ ಯಾವ ಜೀವಕ್ಕೆ ಯಾವ ಯಾವುದು “ಹಿತ”ವೋ ಅದನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು.
ಸಮ, ಸಮತಾ, ಸಾಮ್ಯ, ಸಮಾನ, ಸಮದರ್ಶಿ: ಈ ಮಾತುಗಳು ಎರಡು ಅರ್ಥಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಮೊದಲನೆಯದು: ಲಾಭ-ನಷ್ಟ, ಪ್ರಿಯ-ಅಪ್ರಿಯ, ಶತ್ರು-ಮಿತ್ರ ಮೊದಲಾದ ದ್ವಂದ್ವಗಳಿಂದ ಮನೋವಿಕಾರಗಳನ್ನು ಪಡೆಯದೆ ಇರುವ ಸ್ಥಿತಿ- ಸಮತ್ವ. ಎರಡನೆಯದು: ಆತ್ಮ ವಸ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲೂ ಇದೆ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.
ಅಂತಸ್ಸಮತೆ, ಬಹಿಸ್ತಾರತಮ್ಯ-. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಲ್ಲಿ ಇದರ ವಿರುದ್ದ ರೂಪ ಹೆಚ್ಚು (ಮನಸ್ಸಿನೊಳಗಡೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸಮಾನರೆಂಬ ಭಾವನೆ ಇಲ್ಲ). ಆದ್ದರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಒಳ್ಳೆಯತನವೂ ಈ ರೀತಿಯದೇ (ಕೆಲವರಿಗೇನೋ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಬಹುದು, ಅದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇನ್ನೆಷ್ಟೋ ಮಂದಿಗೆ ಕೆಡಕೇ ಆಗಬಹುದು). – ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅಂತರ್‌ಭಾವದಲ್ಲಿ ಸಮತೆ, ಬಹಿಷ್ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತಾರತಮ್ಯವಿವೇಕ – ಇವೆರಡೂ ಪರಸ್ಪರ ಸಾರ್ಥಕಕಾರಿಗಳಾದ ಸೂತ್ರಗಳು.
ಸಮದರ್ಶನ ಇಬ್ಬರನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ: ಒಬ್ಬ ದರ್ಶಕ, ಇನ್ನೊಬ್ಬ ದೃಷ್ಟ. ದರ್ಶಕನ ಸಮದರ್ಶಿತ್ವದಿಂದ ದೃಷ್ಟಾನಿಗೆ ಹಿತವಾಗಬೇಕು. ಏಕಾಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಉಪಕಾರದೃಷ್ಟಿ ಇದ್ದರೆ ಅದೇ ಸಮದರ್ಶನ. ಜ್ಞಾನದ ಲಕ್ಷಣವೇ ಸಮದರ್ಶನ. ಆತ್ಮದರ್ಶನ ಮಾಡಿದವನ ಮುಖ್ಯಲಕ್ಷಣ ಸಮದರ್ಶಿತ್ವ.
ಆತ್ಮ ಸಮಕ್ಷತೆ ನಮ್ಮ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆಯೇ ಇಲ್ಲವೇ? ಇದನ್ನು ನಾವು ನಾವೇ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಯಾರನ್ನು ಜನ “ಸಣ್ಣ”ವನೆನ್ನುತ್ತದೆಯೋ, “ನೀಚ”ನೆನ್ನುತ್ತದೆಯೋ, “ಕೀಳು” ಎನ್ನುತ್ತದೆಯೋ, ಅವನು ಬಂದು ನಮ್ಮ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಾಗ ನಮ್ಮ ಮುಖ ಯಾವ ಭಾವವನ್ನು ತಾಳುತ್ತದೆ? ನಮಗೆ ಅಪಕಾರ ಮಾಡಿದವನು ಬಂದು ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಾಗ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಏನೆನ್ನುತ್ತದೆ?, ಅಧಿಕಾರವಂತನೋ ಕೀರ್ತಿವಂತನೋ ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಸುಳಿದಾಗ ನಾವು ಹೇಗೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೆವೋ? ಆ ಅಂತಸ್ತು, ದರ್ಜೆ, ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಗಳಿಂದಾದ ಬಹಿರ್ಭೇಧಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗದೇ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಏಕಪರಿಮಾಣದ ಆತ್ಮ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ನೋಡಿದರೆ ಆಗ ಸಮತೆಯನ್ನಾಚರಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ.
ಸಮ, ಸಮತಾ, ಸಾಮ್ಯ, ಸಮಾನ, ಸಮದರ್ಶಿ: ಈ ಮಾತುಗಳು ಎರಡು ಅರ್ಥಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಮೊದಲನೆಯದು: ಲಾಭ-ನಷ್ಟ, ಪ್ರಿಯ-ಅಪ್ರಿಯ, ಶತ್ರು-ಮಿತ್ರ ಮೊದಲಾದ ದ್ವಂದ್ವಗಳಿಂದ ಮನೋವಿಕಾರಗಳನ್ನು ಪಡೆಯದೆ ಇರುವ ಸ್ಥಿತಿ- ಸಮತ್ವ. ಎರಡನೆಯದು: ಆತ್ಮ ವಸ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲೂ ಇದೆ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.
ಅಂತಸ್ಸಮತೆ, ಬಹಿಸ್ತಾರತಮ್ಯ-. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಲ್ಲಿ ಇದರ ವಿರುದ್ದ ರೂಪ ಹೆಚ್ಚು (ಮನಸ್ಸಿನೊಳಗಡೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸಮಾನರೆಂಬ ಭಾವನೆ ಇಲ್ಲ). ಆದ್ದರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಒಳ್ಳೆಯತನವೂ ಈ ರೀತಿಯದೇ (ಕೆಲವರಿಗೇನೋ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಬಹುದು, ಅದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇನ್ನೆಷ್ಟೋ ಮಂದಿಗೆ ಕೆಡಕೇ ಆಗಬಹುದು). – ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅಂತರ್‌ಭಾವದಲ್ಲಿ ಸಮತೆ, ಬಹಿಷ್ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತಾರತಮ್ಯವಿವೇಕ – ಇವೆರಡೂ ಪರಸ್ಪರ ಸಾರ್ಥಕಕಾರಿಗಳಾದ ಸೂತ್ರಗಳು.
ಸಮದರ್ಶನ ಇಬ್ಬರನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ: ಒಬ್ಬ ದರ್ಶಕ, ಇನ್ನೊಬ್ಬ ದೃಷ್ಟ. ದರ್ಶಕನ ಸಮದರ್ಶಿತ್ವದಿಂದ ದೃಷ್ಟಾನಿಗೆ ಹಿತವಾಗಬೇಕು. ಏಕಾಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಉಪಕಾರದೃಷ್ಟಿ ಇದ್ದರೆ ಅದೇ ಸಮದರ್ಶನ. ಜ್ಞಾನದ ಲಕ್ಷಣವೇ ಸಮದರ್ಶನ. ಆತ್ಮದರ್ಶನ ಮಾಡಿದವನ ಮುಖ್ಯಲಕ್ಷಣ ಸಮದರ್ಶಿತ್ವ.
ಆತ್ಮ ಸಮಕ್ಷತೆ ನಮ್ಮ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆಯೇ ಇಲ್ಲವೇ? ಇದನ್ನು ನಾವು ನಾವೇ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಯಾರನ್ನು ಜನ “ಸಣ್ಣ”ವನೆನ್ನುತ್ತದೆಯೋ, “ನೀಚ”ನೆನ್ನುತ್ತದೆಯೋ, “ಕೀಳು” ಎನ್ನುತ್ತದೆಯೋ, ಅವನು ಬಂದು ನಮ್ಮ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಾಗ ನಮ್ಮ ಮುಖ ಯಾವ ಭಾವವನ್ನು ತಾಳುತ್ತದೆ? ನಮಗೆ ಅಪಕಾರ ಮಾಡಿದವನು ಬಂದು ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಾಗ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಏನೆನ್ನುತ್ತದೆ?, ಅಧಿಕಾರವಂತನೋ ಕೀರ್ತಿವಂತನೋ ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಸುಳಿದಾಗ ನಾವು ಹೇಗೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೆವೋ? ಆ ಅಂತಸ್ತು, ದರ್ಜೆ, ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಗಳಿಂದಾದ ಬಹಿರ್ಭೇಧಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗದೇ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಏಕಪರಿಮಾಣದ ಆತ್ಮ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ನೋಡಿದರೆ ಆಗ ಸಮತೆಯನ್ನಾಚರಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ.
Subscribe to:
Posts (Atom)
